Potrzeby szkoleniowe wykładowców współczesnych uczelni wyższych
Idea projektu "Neuropedagogy" zrodziła się z potrzeby naszego partnerstwa, aby nadążyć za potrzebami i wyzwaniami współczesnego zmieniającego się świata, w którym również uczelnie nie powinny pozostawać w tyle, ale zaspokajać te potrzeby i stawiać czoła pojawiającym się wyzwaniom.
Naszym głównym celem było dostarczenie wykładowcom uniwersyteckim pomysłów/metod opartych na neuropedagogice, jak wzbogacić ich zaplecze teoretyczne, ale przede wszystkim jak dostosować ich metody nauczania do zasad neuropedagogiki. W wyniku tej zmiany chcemy zaproponować lepsze środowisko nauczania, które skłoni studentów do efektywnego i skutecznego uczenia się. Podniesienie kwalifikacji wykładowców uniwersyteckich w tym zakresie, dzięki proponowanej metodologii, opartej na neuropedagogice, pomoże im stosować najnowocześniejsze metody i narzędzia nauczania, aby zaspokoić bardziej zaawansowane potrzeby swoich studentów. Oczekiwania młodych ludzi związane są z funkcjonalnością technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), efektywnym pedagogicznym wykorzystaniem nowych mediów, odpowiednim czasem, jaki studenci mogą spędzić przed ekranem, aby poradzić sobie z zadaniami, złagodzeniem różnorodności i zmienności bodźców.
Dlatego też partnerzy projektu zastosowali mieszaną metodologię badawczą, aby zbadać wiedzę wykładowców uniwersyteckich na temat neuronauki i wpływu neuropedagogiki na uczenie się studentów, a także aby zbadać ich potrzeby dydaktyczne oraz to, w jaki sposób neuropedagogika mogłaby dostarczyć im "narzędzi" do osiągnięcia znaczących i efektywnych czasowo wyników nauczania. Opracowano narzędzie diagnostyczne, w którym określono szereg wskaźników badawczych, powiązanych z neuronauką i jej zastosowaniem w szkolnictwie wyższym. Wskaźniki zostały pogrupowane w kategorie badawcze, takie jak "komunikacja i emocje", "koncentracja i zaangażowanie", "metodologie nauczania", "kreatywność i krytyczne myślenie" oraz "neuronauka i neuropedagogika".
W wyniku analizy badań zidentyfikowano szereg potrzeb szkoleniowych wykładowców akademickich, a konsorcjum Neuropedagogiki jest w stanie przystąpić do kolejnego etapu prac projektowych, jakim jest zaprojektowanie i opracowanie innowacyjnej metodologii szkoleń oraz przewodnika po praktykach opartych na neuronauce.
Praca nauczyciela akademickiego zależy od jego umiejętności efektywnego komunikowania się ze studentami i prowadzenia z nimi rzeczowych dialogów. Sposób przekazywania treści z uwzględnieniem zmiany stylu narracji, dynamiki, unikanie monotonnego stylu wypowiedzi to podstawowe aspekty, które zaspokajają potrzeby szkoleniowe wykładowców. Poprzez wdrożenie odpowiednich technik komunikacyjnych, będą oni czuli się komfortowo w adaptowaniu nowych pomysłów, metod, technik i będą odnosić je odpowiednio do swojej głębokiej wiedzy w zakresie swojego przedmiotu, zwiększając zainteresowanie studentów, przykuwając ich uwagę i zwiększając ich zaangażowanie w codzienny proces nauczania i uczenia się.
Co więcej, analiza badań doprowadziła badaczy do wniosku, że wykładowcy uniwersyteccy potrzebują wsparcia w zakresie tego, jak wykorzystywać emocje w procesie nauczania, aby ustalić, jak odpowiednio wspierać emocje swoich studentów w klasie dla ich korzyści edukacyjnych. Interesującą informacją jest to, że ponad 80% respondentów zgodziło się, że emocje (zarówno wykładowców jak i studentów) odgrywają ważną rolę w procesie uczenia się. Ponadto, prawie wszyscy respondenci są przekonani, że wykładowca z wysokimi umiejętnościami komunikacyjnymi, emocjonalnymi i empatycznymi, przyciąga uwagę i zainteresowanie studentów. Jednak prawie jedna trzecia respondentów nie jest przekonana o potrzebie nauczania z wykorzystaniem emocji w procesie dydaktycznym, ponieważ nie są one związane z ich domeną tematyczną. Wyniki badań wskazują, że nawet jeśli wykładowcy są świadomi przydatności dostosowania komunikacji i emocji, to nie wykorzystują swojej wiedzy w praktyce dydaktycznej.
Ponadto, zgodnie z wynikami badań, zdecydowana większość wykładowców deklaruje, że uczy z wykorzystaniem przykładów opartych na codziennych doświadczeniach studentów, praktycznych studiów przypadków i realnych zastosowań. Jednocześnie jednak uznają oni termin "pamięć asocjacyjna", który wskazuje na ten sam argument. W związku z tym, uważa się za celowe włączenie podobnych zagadnień do kolejnych programów szkoleniowych i odniesienie tej wiedzy do potrzeb studentów, wzmocnienie procesu nauczania i uczenia się namacalnymi danymi.
Za równie ważne uznano ze strony konsorcjum projektu skupienie się na zdolnościach uwagi studentów i dostarczenie potrzebnej wiedzy nauczycielom akademickim, aby mogli ją efektywnie wykorzystać. Po zapoznaniu się z wynikami oceny diagnostycznej, zdaliśmy sobie sprawę, że świadomość wykładowców na temat uwagi studentów jest zróżnicowana, a dzięki niej wykładowcy mogliby lepiej planować swoje zajęcia, dostosowując do nich tę przydatną wiedzę.
Ponadto, wykładowcy uniwersyteccy powinni wzbogacić swoją wiedzę o najnowsze metodologie, takie jak gamifikacja, odwrócona klasa i myślenie projektowe. Metody te mogłyby zwiększyć zaangażowanie studentów w proces uczenia się, tak aby aktywnie uczestniczyli i wchodzili w interakcje, a także wyzwalać ich pozytywne emocje, pomagając im w zapamiętywaniu przydatnych informacji i zdolności do konstruowania nowej wiedzy oraz bycia innowacyjnym i krytycznym.
Z podobnych powodów alternatywne metody oceniania mogą być bardziej dostosowane do zainteresowań i potrzeb studentów. Wykładowcy nie zawsze są chętni do wdrażania nowych metod oceniania, preferując tradycyjne rozwiązania, gdyż są one bardziej bezpieczne i sprawdzone niż jakiekolwiek nowe. Z drugiej strony, zdecydowana większość wykładowców dostrzega pozytywne reakcje studentów, gdy już zdecydują się na stosowanie takich nietradycyjnych metod. Zazwyczaj zwiększenie wiedzy na temat wszelkich dostępnych rozwiązań może pozytywnie wpłynąć na umiejętność wyboru najbardziej dopasowanej do potrzeb studentów metody oceniania.
W wyniku trwających badań nad zastosowaniem neuronauki w szkolnictwie wyższym, zainteresowanie badaczy wzbudził tak trudny temat, jakim są "neuromyty". Wydaje się, że neuromity prowadzą wykładowców do błędnych przekonań, a tym samym nie najlepszych praktyk nauczania, Według Jonesa (2014) jest to wynik tendencyjnego zniekształcania i nadmiernego upraszczania informacji uzyskanych z dziedziny Neuronauki. Te nienaukowe pomysły są często związane z nieefektywnym lub nieocenionym nauczaniem w klasie, w rezultacie wykładowcy szkolnictwa wyższego powinni poszerzać swoją wiedzę na ten temat.
Badacze projektu Neuropedagogika, biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wymienione dowody naukowe, opracowują innowacyjną metodologię szkolenia oraz przewodnik dobrych praktyk oparty na neuronauce. Jest to kolejny etap prac konsorcjum. Ostatnim etapem będzie zaprojektowanie i stworzenie platformy internetowej, dzięki której międzynarodowa społeczność akademicka będzie mogła nie tylko zapoznać się z metodologią Neuropedagogiki, ale także korzystać z opracowanych materiałów i wymieniać się opiniami z innymi wykładowcami jako członkowie międzynarodowej społeczności akademickiej.
Pełne wyniki badania w formie raportu zostały już zamieszczone na stronie projektu i są przetłumaczone na języki: hiszpański, grecki, bułgarski, polski i holenderski: https://www.neuropedagogy.eu/project-outputs .
Projekt Neuropedagogika (2020-1-PL01-KA203-081740) jest realizowany w ramach programu Erasmus+ i finansowany przez Komisję Europejską. Niniejsza publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną.
Partnerami projektu są: Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu - koordynator (Polska), Fundacion Universitat Jaume I-Empresa (Hiszpania), Asociacion De Innovacion Emprendimiento Y Tecnologias De La Informacion Y La Comunicacion Innetica (Hiszpania), University Of Ruse Angel Kanchev (Bułgaria), UC Limburg (Belgia), UC Leuven (Belgia), University of Panepistimio Patron (Grecja).
Artykuł powstał na podstawie raportu Neuropedagogika IO1: " Badania nad neuronauką stosowaną w szkolnictwie wyższym oraz badania w celu określenia potrzeb szkoleniowych". Źródło cytowane w artykule: Howard-Jones, P. A. (2014). Neuronauka i edukacja: mity i przesłania. Nature Reviews Neuroscience, 15(12), 817-824.
Pełna lista źródeł stanowi integralną część dokumentu IO1 (https://www.neuropedagogy.eu/project-outputs )